مقايسه پاسخ هاي فيزيولوژيکي وعملکردي تعدادي از ارقام زراعي گندم نان به تنش خشکي در منطقه داراب

گندم گياهي است كه به مقدار زياد و در سطح وسيعي از زمينهاي كشاورزي دنيا و حتي در نواحي خشك كشت گرديده و محصول كافي توليد مي نمايد]3[ . تعداد گونه ها و ارقام آن ممكن است از هر نوع گياه مولد دانه اعم از اهلي و يا وحشي بيشتر باشد. اهميت اقتصادي گندم چه از نظر توليد و چه از نظر تغذيه در دنيا بيش از ساير محصولات كشاورزي مي باشد.

حتي در مناطقي كه به علت متغير بودن شرايط اقليمي و يا خشكي محيط امكان توليد ساير محصولات وجود نداشته باشد، مي توان گندم توليد كرد]3[ . اين گياه در بين غلات، غذاي اصلي 35 در صد جمعيت دنيا را تشكيل مي‌دهد. گندم از نظر توليد و سطح زير كشت مهمترين محصول كشاورزي ايران مي باشد و افزايش محصول آن روز به روز مورد توجه بيشتري قرار گرفته است. اين محصول از نظر اقتصادي و تأمين غذاي اصلي از اهميت بسياري برخوردار است.

يكي از مهمترين اهداف اصلاحي در گندم افزايش عملكرد مي باشد. عملكرد دانه در غلات زمستانه صفت بسيار پيچيده اي است كه تحت تأثير مكانيسم هاي فيزيولوژيك زيادي قرار گرفته و با وراثت پذيري پائين، بخصوص در شرايط خشكي، توصيف شده است .

پديدة خشكي در ايران يكي از مهمترين عوامل محدود كننده توليدات زراعي مي باشد. بخش زيادي از اراضي زير كشت گندم در ايران در مناطق خشك و نيمه خشك قرار گرفته است. در اين مناطق، به دليل كمبود منابع آب، عملكرد بشدت كاهش مي يابد. در اينگونه مناطق ميزان بارندگي اندك (كمتر از 300ميلي‌متر) و توزيع آن از سالي به سال ديگر متفاوت است.

بنابراين پيش بيني ميزان و توزيع آن بسيار مشكل است و در نتيجه اصلاح ارقام براي مناطق خشك و نيمه خشك ضروري بنظر مي رسد]1 [. ارقام موفق‌تر آنهايي هستند كه داراي وضعيت بهتري از نظر عملكرد و ساير خصوصيات زراعي باشند و به علاوه برتري آنها بايد در شرايط محيطي مختلف تا حدودي ثابت و قابل اعتماد باشد.

به منظور طراحي يك برنامه اصلاحي مؤثر براي بوجود آوردن ارقام قابل كشت در محيط‌هاي خشك لازم است كه ابتدا نحوة وراثت صفات مشخص شود]5[ . موفقيت در اينگونه روشهاي به نژادي، به انتخاب والدهاي مناسب در اينگونه محيط‌ها، بررسي ميزان تأثير عوامل محيطي و اثر متقابل عوامل ژنتيكي و محيطي بستگي دارد.